Forum KOŚCIÓŁ UNICKI NA HRUBIESZOWSZCZYŹNIE Strona Główna KOŚCIÓŁ UNICKI NA HRUBIESZOWSZCZYŹNIE
Forum dyskusyjne strony hrubieszowscy-unici.prv.pl
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Katolickie Kościoły Wschodnie

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum KOŚCIÓŁ UNICKI NA HRUBIESZOWSZCZYŹNIE Strona Główna -> Historia Katolickiego Kościoła Wschodniego na Chełmszczyźnie (obecnie Greckokatolickiego i Neounickiego)
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Thomae
Założyciel Forum


Dołączył: 10 Cze 2006
Posty: 126

PostWysłany: Sro Cze 28, 2006 12:45 pm    Temat postu: Katolickie Kościoły Wschodnie Odpowiedz z cytatem

Obecnie na terenie Polski spotykamy dwa obrządki wschodniokatolickie - Greckokatolicki i Neounicki.
Pierwszy ma dość rozbudowaną strukturę (na terenach dawnego zaboru rosyjskiego prawie nieobecny). Kościół neounicki zaś posiada w Polsce jedną parafię w Kostomłotach...
Mówiąc więc Kościół Unicki Katolicki nie możemy więc mieć zawężenia do Kościoła greckokatolickiego, lecz musimy obrać szersze spojrzenie na tą kwestię:

Katolickie Kościoły wschodnie - określenie Kościołów wschodnich, które pozostają w jedności z Kościołem rzymskokatolickim, uznając władzę i autorytet papieża.

Niemal wszystkie z tych kościołów doszły do jedności z Rzymem w drodze unii kościelnej. Są więc również nazywane Kościołami unickimi (unio z łac. - zjednoczenie), a wierni (zwłaszcza grekokatolicy) - unitami. Termin ten, uważany przez prawosławnych za pejoratywny, jest obecnie zastępowany określeniem katolicy wschodni.

Kodeks kanonów kościołów wschodnich ogłoszony w 1990 przez papieża Jana Pawła II dzieli te Kościoły na:

patriarchalne:
chaldejski,
ormiański,
koptyjski,
syryjski,
maronicki,
melchicki,
większe arcybiskupie:
syromalabarski (od 16 grudnia 1992),
syromalankarski (od 10 lutego 2005),
ukraińsko-bizantyński (greckokatolicki), (od 23 grudnia 1963)
rumuński (od 16 grudnia 2005 r.)
metropolitalne:
etiopski,
rusiński,
inne:
albański,
białoruski (bez hierarchii),
bułgarski,
grecki,
rosyjski (bez hierarchii),
węgierski,
włosko-albański
Kościoły te można ze względu na powód rozłamu można podzielić na:

Kościół, który w przeszłości nie uznał orzeczeń soboru efeskiego (dawniej nazywany nestoriańskim) - chaldejski
Kościoły, które dawniej nie uznały orzeczeń soboru chalcedońskiego (dawniej zwane monofizyckimi):
ormiański,
koptyjski,
syryjski,
etiopski,
syro-malabarski,
syro-malankarski,
Kościół maronicki,
Kościoły dawniej należące do wspólnoty prawosławnej:
ukraiński,
Ze względu na tradycje liturgiczną kościoły unickie dzielą się na:

Kościoły wywodzące się z aleksandryjskiej tradycji liturgicznej:
koptyjski,
etiopski,
Kościoły wywodzące się z antiocheńskiej tradycji liturgicznej:
maronicki,
syryjsko
syromalankarski,
Kościoły wywodzące się z ormiańskiej tradycji liturgicznej:
ormiański
Kościoły wywodzące się z chaldejskiej i wschodniosyryjskiej tradycji liturgicznej:
chaldejski
syromalabarski
Kościoły wywodzące się z bizantyjskiej tradycji liturgicznej:
Kościół melchicki
Grecki Kościół katolicki
Albański Kościół katolicki
Białoruski Kościół katolicki
Bułgarski Kościół katolicki
Węgierski Kościół katolicki
Italo-albański Kościół katolicki
Rumuński Kościół katolicki
Rosyjski Kościół katolicki
Rusiński Kościół katolicki
Słowacki Kościół katolicki
Ukraińska cerkiew greckokatolicka

KOŚCIÓŁ GRECKOKATOLICKI
Ukraiński Kościół Katolicki obrządku bizantyjskiego (oficjalnie "Kościół Katolicki Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego", potocznie także "Cerkiew unicka", ukr. Українська Греко-Католицька Церква - Ukrajins’ka Hreko-katołyc'ka Cerkwa) - największy z katolickich Kościołów wschodnich, działający głównie na terenach dzisiejszej zachodniej Ukrainy.
Jest to Cerkiew unicka, tradycji prawosławnej, zachowująca pełną łączność z Kościołem rzymskokatolickim i uznająca prymat papieski.
Nazwę Kościół greckokatolicki wprowadziła cesarzowa Maria Teresa w 1774 roku dla odróżnienia wiernych tej wspólnoty od wiernych Kościoła rzymskokatolickiego oraz ormiańskiego Kościoła katolickiego.
Inne nazwy dla tego Kościoła: Kościół unicki, Kościół greckokatolicki, ukraiński Kościół katolicki, Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, kijowski Kościół katolicki (zaproponowana w 1999 r.).
Cerkiew posiada cztery metropolie, trzy egzarchaty oraz jedenaście eparchii na całym świecie:

Ukraina
Archieparchia kijowska
Archieparchia lwowska
Eparchia stryjska
Eparchia samborsko-drohobycka
Eparchia tarnopolsko-zborowska
Eparchia sokalska
Eparchia iwano-frankowska
Eparchia buczacka
Eparchia kołomyjsko-czerniowcka
Egzarchia doniecko-charkowska
Egzarchia odesko-krymska
Eparchia Muchaczewska GKC formalnie jest osobny Kościoł sui iuris
Polska
Archieparchia przemysko-warszawska
Eparchia wrocławsko-gdańska
Serbia i Czarnogóra
Apostolski egzarchat Serbii i Czarnogóry
Francja
Apostolski egzarchat Francji, krajach Beneluxu i Szwajcarii
[b]Niemcy[/b]
Apostolski egzarchat Niemiec i Skandynawii
Wielka Brytania
Apostolski egzarchat Wielkiej Brytanii
USA
Archieparchia filadelfijska
Eparchia chicagowska
Eparchia stemfordska
Eparchia parmińska
Kanada
Archieparchia winnipeska
Eparchia edmontońska
Eparchia torontońska
Eparchia saskatoońska
Eparchia nowo westministerska
Brazylia
Eparchia curitybska
Argentyna
Eparchia buenos-aireska
Australia
Eparchia melbourneńska

Zwierzchnikiem ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej w Polsce jest arcybiskup Jan Martyniak, zarazem metropolita greckokatolickiej metropolii przemysko-warszawskiej.
Od kilkunastu lat Kosciół greckokatolicki w Polsce organizuje coroczne spotkania młodych - Sarepta w Beskidzie Niskim


KOŚCIÓŁ NEOUNICKI
Kościół katolicki obrządku (rytu) bizantyjsko-słowiańskiego (inaczej neounicki) narodził się w Polsce w latach 20. XX wieku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości okazało się, że wielu wiernych Kościoła prawosławnego nie ma swoich kapłanów. Powstanie rytu neounickiego związane było także z próbą odnowienia na terenie byłego zaboru rosyjskiego Cerkwi greckokatolickiej skasowanej w 1875 roku.
Zwolennikiem neounii był ordynariusz podlaski Henryk Przeździecki, który wykorzystał stanowisko Watykanu w sprawie ewengelizowania prawosławnych. Papież Pius XI upoważnił biskupa Przeździeckiego instrukcją Zelum Aplitudinis do "pozyskiwania" wiernych. Biskup podlaski sprawował władzę jurysdykcyjną nad nowym obrządkiem i jego duchownymi. Z czasem podobne pełnomocnictwa uzyskali także inni biskupi kresowi - wileński, piński, łucki i lubelski. Tworzony obrządek określano jako bizantyjsko-słowiański, wschodniosłowiański lub wschodniokatolicki.
Biskup Przeździecki w 1924 r. sprowadził do Polski zakon jezuitów obrządku wschodniego, którzy osiedlili się w Albertynie koło Słonima. Tam też biskup erygował pierwszą parafię.
W 1927 roku wierni 10 parafii prawosławnych na Polesiu zdecydowali się odnowić unię z Kościołem katolickim. Z uwagi jednak na to, że parafie te w swojej liturgii używały obrządku bizantyjsko-słowiańskiego, a nie jak reszta grekokatolików w Polsce rytu bizantyjsko-ukraińskiego postanowiono, że nowe wyznanie pozostanie przy swoich dotychczasowych tradycjach. Tym samym neounici nie weszli w skład Kościoła greckokatolickiego (unickiego), a opiekę nad nimi przejął Kościół rzymskokatolicki. Pod koniec 1927 roku było już 14 parafii obsługiwanych przez 28 księży i skupiających ok. 20.000 wiernych.
W 1931 roku obrządek uzyskał własnego biskupa. Z woli Stolicy Apostolskiej został nim Ukrainiec Mykoła Czarnecki z zakonu redemptorystów. Nie uzyskał on jednak jurysdykcji nad neounią, gdyż rząd polski nie wyraził na to zgody (obrządek nie był wyszczególniony w konkordacie z 1925 r.). Także w 1931 roku jezuici albertyńscy otrzymali od biskupa Adolfa Szelążka seminarium , które później przekształcili w Papieskie Seminarium Wschodnie.
Po II wojnie światowej i zmianie granic parafie neounickie na terenie ZSRR zanikły.
Obecnie w Polsce w obrządku neounickim jest ochrzczonych około 300 wiernych. Istnieje jedna parafia, która znajduje się w miejscowości Kostomłoty. Ryt ma jednego duchownego, którym jest marianin, archimandryta Roman Piętka. Ordynariuszem katolików wschodnich rytu bizantyjsko-słowiańskiego (neounickiego) w Polsce jest prymas Polski, kardynał Józef Glemp.



Pozatym warto wspomnieć, są jest jeszcze:

Grecki Kościół katolicki to katolicki Kościół wschodni wywodzący się z bizantyjskiej tradycji liturgicznej w Grecji.
Praca misyjna Kościoła katolickiego wśród greckich prawosławnych rozpoczęła się w XIX wieku. W wyniku tych działań powstała niewielka wspólnota katolików zachowujących wschodnią liturgię, a pozostających w jedności z Rzymem. W 1911 papież św. Pius X powołał specjalny ordynariat dla greckich katolików w Imperium Osmańskim. Obecna struktura Egzarchatu Apostolskiego została nadana Kościołowi w 1932 przez papieża Piusa XI. W 2002 roku wspólnota liczyła niewiele ponad 2000 wiernych, którymi opiekowało się 7 kapłanów.


Maronicki Patriarcha Antiochii - patriarcha Antiochii w kościele maronickim, związanym obecnie unią z Rzymem.
Oficjalny tytuł patriarchy brzmi: Patriarcha Antiocheński Maronitów. Podlega mu, w zależności od podawanych źródeł, około 2 - 3,2 milionów wiernych Katolickiego Kościoła Maronitów.

Melchici (t. melkici; aram. melech; hebr. "melek"; arab. malik - "król", gr. sufiks -itoi "ludzie króla") - określenie grupy wiernych jednego z kościołów wschodnich. Jednoznaczne określenie którego nie jest możliwe, ponieważ zależy to od kontekstu. Nazwa "melchici" miała bowiem w dziejach dwa całkowicie odmienne znaczenia.
Pierwotnie, do czasów wielkiej schizmy wschodniej, jako melchitów określano wiernych patriarchatów Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy, którzy przyjęli nauki soboru chalcedońskiego (451) - w odróżnieniu od tych, którzy poparli herezję monofizytyzmu.
Po wielkiej schizmie wschodniej, czyli rozłamie Kościoła Powszechnego na zachodni - katolicki i wschodni - prawosławny, dotychczasowi melchici zaczęli sami się określać (i być określani) jako "prawosławni" (gr. orthodoxos - dosłownie "prawowierny"). Stworzyli oni na terenach trzech wyżej wymienionych patriarchatów cerkiew prawosławną.
Na początku XVIII wieku, po powrocie części z nich do unii z Rzymem i zapewne pod jego wpływem, mianem melchitów zaczęto określać wiernych kościoła melchickiego - unickiego katolickiego kościoła obrządku greckiego (bizantyjskiego), czyli, dosłownie rzecz ujmując, grekokatolików. Jednak nie wszystkich - nazwą tą obejmuje się tylko katolików obrządku greckiego zamieszkałych (pierwotnie) na terenach trzech wyżej wymienionych patriarchatów, a więc w Azji i w Afryce. Nie obejmuje się nią natomiast grekokatolików europejskich - ani tych, którzy nigdy nie utracili łączności z Rzymem (tu zwłaszcza wspólnoty italogreckie w Italii), ani nawróconych na katolicyzm wiernych poszczególnych cerkwi prawosławnych.
W piśmiennictwie historyczno-kościelnym zdarza się określanie mianem melchitów wszystkich wiernych kościołów chalcedońskich na Wschodzie, z podziałem ich na "melchitów prawosławnych" i "melchitów katolickich". Jest to jednak nazewnictwo sztuczne, ponieważ wierni cerkwi prawosławnej - rzekomi "melchici prawosławni" - nigdy się w ten sposób sami nie określają ani nie są tak nazywani. Zawsze występują po prostu jako "prawosławni". Miano "melchitów" jest zarezerwowane tylko dla wiernych kościoła unickiego.

Melchicki Patriarcha Antiochii - urząd powstał po odłączeniu się części kościoła prawosławnego w 1724 i poddaniu się władzy papieża.

Syromalabarski Kościół Katolicki - jeden z katolickich kościołów wschodnich, grupy tzw. chrześcijan św. Tomasza, która pozostaje w unii z Rzymem. Połączyli się oni ponownie z Kościołem katolickim po synodzie w Diamper w 1599. W 1653 roku doszło w kościele do rozłamu, powstała grupa, która sprzeciwiła się władzy duchownych portugalskich (jezuitów) i utworzyła osobny Kościół, z którego znów wyłonił się w 1930 roku Kościół Syromalankarski.
16 grudnia 1992 papież Jan Paweł II przyznał mu status Kościoła arcybiskupiego.
Kościół syromalabarski posiada około 3,6 mln wiernych.
Syromalankarski Kościół katolicki powstał na tle schizmy w łonie Kościoła syryjskiego, którą wywołał w 1909 roku spór pomiędzy patriarchą syriackiego Kościoła prawosławnego patriarchatu antiocheńskiego, Mar2 Abdallahem Sattufem a przywódcą chrześcijan malabarskich obrządku zachodniosyriackiego (rytu antiocheńskiego) Mar Dionizym VI, co doprowadziło do podziałów w łonie Kościoła syriackiego w Indiach. Powstaniu Syromalankarskiego Kościoła Katolickiego związane jest z działalnością rektora szkoły religijnego Bractwa Naśladowania Jezusa Chrystusa w Betanii (Indie), którym od 1919 r. był ksiądz Ghiverghis (Ghiverghis - Jerzy) Panikerveetil. Wyświęcony w 1925 r. na biskupa jako Mar Ivanios (Jan), został następnie metropolitą w 1928 r. W 1926 r. w Parumala w czasie synodu grupy syriackiej uznającej władzę katolikosa Dionizego, Mar Ivanios domagał się zakończenia schizmy, głosząc jedność Kościoła chrześcijańskiego i prymat biskupa Rzymu. Synod zgodził się na udzielenia Mar Ivaniosowi pozwolenia na prowadzenie rozmów z Kościołem rzymskokatolickim, ale z zastrzeżeniem, by syriacy z Indii mogli zachować obrządek antiocheński, a biskupi mogli pozostać na swych dotychczasowych stanowiskach. Stolica Apostolska przyjęła te warunki, ale również z zastrzeżeniem, aby zbadać ważność chrztu oraz świeceń kapłańskich i biskupich.
Mimo przychylnego stanowiska Watykanu, tylko dwóch z pięciu biskupów było gotowych przyłączyć się do unii. Byli to Mar Ivanios i podległy mu biskup Tiruvalli Mar Teofil dołączył do nich jeszcze jeden ksiądz, jeden diakon i jedna osoba świecka. Tych pięciu ludzi złożyło katolickie wyznanie wiary stając się zalążkiem Syromalankarskiego Kościoła katolickiego. Następnie dwa zgromadzenia Naśladowania Jezusa Chrystusa, męskie i żeńskie, również złożyły takie same, katolickie wyznanie wiary. Mar Ivanios i Mar Teofil zostali uznani przez Rzym za biskupów katolickich 20 września 1930 r., a 1932 r. Syromalankarski Kościół katolicki otrzymał z rąk papieża Piusa XI rangę Kościoła katolickiego sui iuris i organizację metropolii, na której czele stanął Mar Ivanios jako arcybiskup Trivandrum, z podległym mu biskupstwem diecezjalnym w Triuvalli.
Obecnie arcybiskupowi w Trivandrum podlegają cztery diecezje (eparchie): Tiruvalla, Bethery, Marthandam, Moovatupuzha.
Kościół syromalankarski posiada bogatą liturgię i ciekawe formy życia monastycznego, łączące tradycje wschodniego i zachodniego chrześcijaństwa oraz hinduistycznych Indii. Wśród zgromadzeń zakonnych warto wymienić Zakon Naśladowania Chrystusa (ICO), zwany Betanią (Bethany Ashram), a także Kurisumala Ashram – zgromadzenie będące gałęzią zakonu cystersów, który przyjął liturgię syryjską i praktykuje surową ascezę.
10 lutego 2005 r. papież Jan Paweł II nadał Syromalankarskiemu Kościołowi katolickiemu statut arcybiskupstwa większego, mianując dotychczasowego arcybiskupa Trivandrum Cyrila Mar Baseliosa Malancharuvil arcybiskupem większym. Zwierzchnik Syromalankarskiego Kościoła Katolickiego bywa nieoficjalnie nazywany katolikosem, co niekiedy wywołuje protesty watykańskich prawników i syriackich hierarchów ortodoksyjnych.

Kościół chaldejski - jeden z kościołów wschodnich katolickich, działający głównie na terenie historycznej Mezopotamii - dzisiejszego Iraku i wschodniej Syrii.
Kościół chaldejski powstał w wyniku powrotu do łączności z Rzymem części wschodniego heretyckiego kościoła nestoriańskiego, zwanego przez jego wiernych "Kościołem Wschodu" (jego część pozostająca do dziś w herezji zwana jest "kościołem asyryjskim"). Wskutek działania czynników politycznych kościół ten na kilka stuleci utracił kontakt z kościołami działającymi w granicach Cesarstwa Rzymskiego. Powstanie kościoła chaldejskiego jest związane z przełamaniem tej izolacji, aczkolwiek już wcześniej zdarzały się indywidualne i lokalne konwersje na katolicyzm. Hierarchowie nestoriańscy korespondowali również z papieżami, niekiedy składając również przed nimi wyznanie wiary. To zrobili w 1237 metropolita Syrii, a w 1245 metropolita Nisibis z pięcioma innymi biskupami.
W XV wieku do Mezopotamii zaczęli docierać misjonarze łacińscy. Rozłam wśród nestorian zaczął się w połowie XV wieku, gdy ówczesny "patriarcha domu świętego Tomasza i świętego Tadeusza" (pełny tytuł patriarchów nestoriańskich) Szymon (Shimoun) IV Bassidi wprowadził dziedziczenie godności patriarszej wsród swej rodziny - patriarchą miał zostawać najbliższy męski krewny ostatniego patriarchy. Wśród duchownych wzbudziło to ostry sprzeciw, choć nowy zwyczaj ostatecznie się przyjął.
W 1551 patriarchą został w ten sposób 12-letni Szymon Dinha (Szymon VIII). Sytuacji tej nie zaakceptowała grupa biskupów, która wybrała własnego patriarchę - zakonnika Jana Sulagę (Yuhana Sulaqa). Nowy patriarcha - Szymon VIII - na trzy lata wyjechał do Rzymu, gdzie złożył katolickie wyznanie wiary i został mianowany przez papieża unickim "patriarchą Asyrii". Jego następcy nosili już tytuł "chaldejskich patriarchów Babilonu". Jednak w 1662 następca Jana Sulagi Szymon XIII Denha zerwał unię z Rzymem, wracając do herezji. Paradoksalnie, linia patriarchów pochodzących od Jana Sulagi jako jedyna do dziś pozostaje nestoriańska.
Już w 1607 także nestoriański patriarcha z linii Szymona Dinhy Mar Eliasz (Eliyya) VIII zawarł unię z Rzymem. Istniały więc dwa unickie patriarchaty chaldejskie. Jednakże w 1692 jego następca Mar Eliasz X Jan Marogin również zerwał unię z Rzymem. Pojawiły się więc dwa nestoriańskie patriarchaty chaldejskie.
Na dodatek w 1672 chaldejski arcybiskup Diyarbakir Józef (Yusuf) odrzucił władzę patriarchów z linii Szymona Dinhy i zawarł kolejną unię z Rzymem. W 1681 został mianowany przez papieża patriarchą, ale bez bliższego określenia, czego i kogo. Dopiero jego nastepca Mar Józef II uzyskał godność patriarchy Babilonu. Linia tych unickich patriarchów wygasła jednak ze śmiercią Mar Józefa V w 1828.
W 1804 po zmarłym Mar Eliaszu XIII Isho-Yab z linii następców Szymona Dimhy pozostał tylko jego brat Jan Hormizd (Yuhannah Hormizd) - katolik. W 1830 objął tron patriarszy i po początkowych wahaniach, podczas których został nawet chwilowo suspendowany, w 1838 zniósł dziedziczność patriarchatu, wobec czego został uznany przez papieża. Następny patriarcha Mikołaj Zaya (1844) pochodził już ze zwykłego wyboru, zatwierdzonego przez papieża. W tym samym roku, za politycznym poparciem Francji, uzyskał on również firman Porty Ottomańskiej, uznający chaldejczyków za millet (lud, grupę wyznaniową) odrębny od nestorian. Tak więc nieprzerwane i pewne istnienie kościoła chaldejskiego datuje się od 1844.
Przedstawiona wyżej historia jest mocno uproszczona, gdyż w rzeczywistości postawa poszczególnych patriarchów wobec Rzymu była nieostra. Niektórzy z nich nie odżegnywali się wprost od podlegałości papieżowi, nie czyniąc jednak żadnych kroków w stronę utrzymania łączności z Rzymem. Należy również mieć na uwadze, że rezydując pod panowaniem muzułmanów, w górskich klasztorach, nie zawsze mieli możliwość kontaktu z Zachodem.
Spory między patriarchami nie wpływały na postawę wiernych podzielonego kościoła. Stronnictwo katolickie czerpało swoją atrakcyjność nie tyle ze swoich nauk, co z ochrony przed władzami tureckimi, jaką dawała opieka mocarstw Zachodu nad katolikami. Silne bowiem, także wśród samych patriarchów, było przywiązanie do nestoriańskiej obrzędowości. Aby zmienić tę postawę, od początku XIX wieku duchowni chaldejscy byli wysyłani do Rzymu w celu studiów w duchu katolickim. Po jakimś czasie większość z nich była wykształcona w ten sposób. Konwertyci na katolicyzm od XVIII wieku skupiali się na równinie w okolicach Mosulu (starożytnej Niniwy), we wsiach Bartela, Karamles, Bakhdeda, Tel Keppe, Batnaya, Paqofa i Elqosh. Zwolennicy nestorianizmu emigrowali na północ, w góry, do swoich patriarchów rezydujących w Kotsznes (Qodshanis - w części Azerbejdżanu leżącej w dzisiejszym Iranie).
Oba siostrzane kościoły, chaldejski i asyryjski, w czasach nowożytnych cierpiały prześladowania ze strony kolejnych władców Mezopotamii, jak również ze strony jej muzułmańskich współmieszkańców. Ostatnim aktem tych prześladowań są wydarzenia związane z chaosem w Iraku po obaleniu Saddama Hussajna. Chrześcijanie iraccy są zastraszani przez muzułmańskie bojówki i zmuszani do emigracji.
Dziś kościół chaldejski liczy około 1,5 mln wiernych, mieszkających w Iraku (diecezje Elqosh, Arbela, Mosul, Ammadeya, Duhok i Zakho, Basra, Kirkuk), w Turcji (diecezja Diyarbakir), w Iranie (diecezje w Teheranie, Urmii i Salamas), w Syrii, w Libanie, w Gruzji i w Egipcie (diecezja Kairu). Diaspora chaldejska w USA (dwie diecezje) liczy około 150 tysięcy wiernych, z których 100 tysięcy mieszka w Detroit. Wierni, zwłaszcza w Mezopotamii, używają języka arabskiego. Nie są jednak Arabami, lecz potomkami ludów semickich zamieszkujących te tereny przed najazdem arabskim - Chaldejczyków, Asyryjczyków, Aramejczyków.
Długoletni (od 1989) patriarcha chaldejski Mar Rafael I BiDawid zmarł 7 lipca 2003. Jego następcą na tronie patriarszym został Emanuel Karim III Delly.
Kościół chaldejski używa własnego obrządku chaldejskiego, wywodzącego się ze wschodniego (wschodniosyryjskiego) odłamu rytu antiocheńskiego. Liturgia pochodzi od świętych Tadeusza (Addai) i Mari, od Nestoriusza i od Teodora z Mopsuestii. Językiem liturgicznym jest aramejski

Kościół katolicki obrządku koptyjskiego – jeden z katolickich kościołów wschodnich, działający na obszarze Egiptu.
Kościół katolicki obrządku koptyjskiego wyodrębnił się z właściwego kościoła koptyjskiego. Po założeniu (jak głosi tradycja – przez świętego Marka Apostoła) Kościoła w Egipcie, wspólnota chrześcijańska rozwijała się pod rządem patriarchów Aleksandrii, o pozycji formalnie równej patriarchom Rzymu, niekiedy nawet także zwanych papieżami. Wierni kościoła egipskiego wytworzyli własny obrządek, odmienny zarówno od rzymskiego, jak i od bizantyjskiego. Kościół egipski wydał wielu wybitnych teologów, zasłużonych zwłaszcza w walce z herezją nestorianizmu. Do najwybitniejszych z nich należą Klemens Aleksandryjski i Orygenes. W kościele egipskim narodził się chrześcijański monastycyzm, na początku w formie pustelnictwa. Z tym wiążą się imiona egipskich świętych Antoniego i Pachomiusza.
Po soborze w Chalcedonie w 451 r. w kościele egipskim, podobnie jak w pozostałych patriarchatach Wschodu, nastąpił rozłam. Ówczesny patriarcha aleksandryjski Dioskur odrzucił wyznanie wiary uznające istnienie dwóch natur Jezusa Chrystusa, popadając tym samym w herezję monofizytyzmu. Swego patriarchę poparła przeważająca większość wiernych Egiptu. Jego zwolennicy nazwali się "prawowiernymi" (gr. orthodoxos, co akurat w tym przypadku nie znaczy, jak zazwyczaj, "prawosławni"), natomiast przeciwnicy – melchitami (aram.-gr. melchitoi "ludzie króla"), a później "katolikami" (gr. katholikos "powszechny"). Początkowo, mimo rozłamu wśród wiernych i hierarchii, nie pojawiła się druga linia patriarchów aleksandryjskich – patriarchowie pozostali głową zarówno jednego, jak i drugiego odłamu kościoła egipskiego, usiłując godzić zwaśnione strony. Godność tę sprawowali zarówno koptowie, jak i melchici, coraz częściej zdarzało się jednak, że panowało dwóch patriarchów jednocześnie – koptyjski i melchicki. W następnych wiekach rozdział obu kościołów koptyjskich stał się ściślejszy – obie strony definitywnie uznały się nawzajem za heretyków i wzajemnie się zwalczały, wykorzystując jako instrument tych sporów Arabów, panujących w Egipcie od połowy VII wieku. Powstały oczywiście dwie linie patriarchów Aleksandrii – monofizycka i melchicka.
Chalcedoński kościół egipski przez kilka wieków pozostawał jednolity, zachowując łączność i z Rzymem i z Konstantynopolem, mimo że kulturowo egipscy melchici należeli do kręgu bizantyjskiego. Jednak po rozłamie wywołanym wielką schizmą wschodnią (1054) egipscy melchici, pozostający pod wpływem patriarchatu konstantynopolitańskiego, stopniowo porzucili łączność z kościołem Rzymu, opowiadając się zdecydowanie za prawosławiem i stając się częścią cerkwi prawosławnej. Tylko garstka wiernych, pozbawiona niemal całkowicie hierarchii duchownej, pozostała w łączności z Rzymem. Do udzielania sakramentów sprowadzano księży z zewnątrz, głównie z Jerozolimy. Od XVIII wieku stałą opiekę duszpasterską nad egipskimi katolikami sprawowali franciszkanie.
Zarówno Rzym jak i Konstantynopol kilkakrotnie próbowały doprowadzić do unii wszystkich trzech kościołów egipskich, oczywiście pod własną obediencją. Ze strony Zachodu pierwszą próbą była unia florencka, zawarta 4 lutego 1443 na soborze we Florencji, dotyczyła ona jednak tylko zjednoczenia kościoła łacińskiego z cerkwią. Mimo przychylnej postawy prawosławnego patriarchy Aleksandrii, wobec ostrego sprzeciwu duchowieństwa i wiernych jego patriarchatu, unia ta w Egipcie nie weszła w życie (podobnie zresztą, jak na pozostałych terenach Wschodu). Później, z inicjatywy Rzymu, próby unii katolicko-koptyjskiej podjęto na synodzie w Kairze w 1582 i jeszcze raz w 1814. Skończyły się one niepowodzeniem.
W 1741 papież Benedykt XIV ustanowił wikariat apostolski dla koptów w Egipcie. Pierwszym wikariuszem został Atanazy, koptyjski biskup Jerozolimy. Listem apostolskim Christi Domini z 26 listopada 1895 papież Leon XIII przywrócił katolicki koptyjski patriarchat aleksandryjski, na pierwszego patriarchę naznaczając biskupa Cyryla Macaire. Obszar patriarchatu został podzielony na 3 diecezje: Teby, Hermopolis Magna i patriarchalną, z siedzibą w Kairze. W latach 1908-1947 patriarchatem zarządzali administratorzy apostolscy – najpierw Maksymos Sedfaui, potem Marek II Chuzam (Khouzam). Ten ostatni w 1947 został obrany na patriarchę i w 1948 intronizowany pod imieniem Marka II. Ten sam synod z części diecezji tebańskiej wydzielił czwartą diecezję – Asjut. Następnym patriarchą (1958-1986) był Stefan I Sidarus (Sidarouss), od 1965 kardynał, po którym nastąpił Stefan II Gattas. Po rezygnacji Gattasa w marcu 2006 patriarchą został Antoni Naguib.
Dzisiejszy katolicki kościół koptyjski liczy około 210 tysięcy wiernych, wśród których posługę pełni 175 księży świeckich i 40 zakonnych (franciszkanów). Patriarchat dzieli się na sześć diecezji: patriarchalną, Minia, Asjut, Sohag, Luksor, Ismailia.


Kościół maronicki - jeden z kościołów Wschodu, powstały w VII wieku na terenach obecnego Libanu i Syrii i tam pierwotnie działający. Wyodrębnił się wskutek przyjęcia herezji monoteletyzmu. Jako jedyny z kościołów Wschodu w całości pozostaje w unii z Rzymem, nawiązanej w czasach wypraw krzyżowych.
Należy zaznaczyć, że sami maronici zaprzeczają, jakoby ich kościół kiedykolwiek był heretycki, i rzeczywiście, brak bezpośrednich tego dowodów. Z pewnością nigdy nie został oficjalnie potępiony jako taki. Według wersji maronickiej ustanowienie odrębnego patriarchatu maronickiego było skutkiem długotrwałego braku patriarchy w Antiochii, który od czasu najazdu arabskiego rezydował w Konstantynopolu (od 685), a potem w ogóle przestał być powoływany (od 702 do 742). Jednakże wersji tej nie potwierdzają żadne źródła pochodzące spoza kręgu maronickiego, w szczególności spisy patriarchów antiocheńskich nie wymieniają świętego Jana Marona, który miałby być pierwszym maronickim patriarchą.
Nazwa kościoła pochodzi od imienia jego założyciela świętego Marona (arab. Maroun) - mnicha, pustelnika, kapłana i nauczyciela, cudotwórcy i uzdrowiciela, żyjącego w II połowie IV wieku w górach Taurus nad rzeką Orontes w Syrii, na terenie patriarchatu Antiochii. Święty Maron pozostawił po sobie maronitów - liczne grono uczniów i naśladowców, tworzących zwartą grupę, mieszkającą w monasterze Beit-Maroun. Maronici uznali naukę soboru chalcedońskiego, co postawiło ich w opozycji do antiocheńskich monofizytów (jakobitów). Wskutek prześladowań ze strony monofizytów maronici w V wieku poczęli stopniowo emigrować w góry Libanu, których mieszkańców nawrócili do swoich nauk.
W VII wieku w kościele Wschodu, już wówczas podzielonym na odłam monofizycki i melchicki, doszło do następnej herezji - monoteletyzmu. Maronici przyjęli tę herezję, wskutek czego zaczęli ich prześladować również melchici. Do tego dołączyła wojna związana z podbojem tych terenów przez Arabów. Po potępieniu monoteletyzmu przez sobór konstantynopolitański III w 681 doszło do całkowitej emigracji maronitów w góry Libanu, gdzie w 687 w dolinie Jbeil obrali własnego patriarchę - świętego Jana Marona, biskupa Botrys w Libanie. Pod jego wodzą maronici pokonali bizantyjską karną ekspedycję pod w bitwie pod Amioun (694). Po nieudanej próbie powrotu do Antiochii w 938, patriarchowie zamieszkali w dolinie Batroun. Maronici zamieszkiwali trudno dostępne górskie doliny, a najazd arabski spowodował ich całkowite odcięcie od reszty Kościoła, który był przekonany o ich wyginięciu.
Stan taki trwał do czasów wypraw krzyżowych. W 1099 krzyżowcy, ku swemu zdumieniu, napotkali w górach Libanu chrześcijan - maronitów, którzy wkrótce stali się ich sprzymierzeńcami. Maronici wstępowali do zakonów rycerskich i wspierali krzyżowców militarnie, a w życiu "cywilnym" doszli do dużej zażyłości z europejskimi mieszkańcami Ziemi Świętej. W 1181 patriarcha maronicki złożył przysięgę wierności papieżowi przed łacińskim patriarchą Antiochii Amaury'm z Limoges. W ten sposób kościół maronicki porzucił herezję monoteletyzmu (o ile przyjąć, że ją wyznawał) i przystąpił do unii z Rzymem. Obyło się przy tym bez rozłamu, zarówno wśród hierarchii, jak i wśród wiernych. Kontakt z Rzymem nie został już później zerwany, hierarchie obu kosciołów komunikowały się ze sobą. Patriarcha Jeremi z Amshiti uczestniczył nawet w soborze laterańskim w 1215. Od 1246 maronici utrzymywali kontakt z franciszkanami. Okres krucjat okazał się renesansem maronitów.
Po klęsce wypraw krzyżowych maronici stali się celem najcięższych w swej historii prześladowań ze strony muzułmanów - najpierw egipskich Mameluków (1291-1516), a następnie Turków ottomańskich (1516-1919). W dodatku między 1260 i 1303 Liban został czterokrotnie najechany przez Mongołów. Chroniąc się przed wojną maronici ponownie wycofali się w górskie doliny, gdzie żyli przemieszani z szyitami i druzami. Maronici zachowali organizację patriarchalno-biskupią. Administrację cywilną sprawowali starsi poszczególnych wsi (arab. mukaddam, l.mn. mukaddimin). W 1440 patriarchowie przenieśli się w dolinę Kannoubine. Na synodzie w Kannoubine w 1580 kościół maronicki przyjął naukę soboru trydenckiego. W 1606 pod wpływem Rzymu maronici przyjęli kalendarz gregoriański.
W wyniku zabiegów jezuity Jana Eliano papież Grzegorz XIII w 1584 ustanowił w Rzymie Kolegium Maronickie, w którym wykształciło się wielu znakomitych duchownych i świeckich maronitów, międezy innymi patriarcha Stefan Douaihy z Ehden (zm.1704), bibliotekarz watykański Józef Assemani, profesor paryskiego Kolegium Królewskiego Gabriel z Syjonu, uczony Mirhej ben Namroun. Kolegium Maronickie stało się oknem maronitów na świat. Przetrwało do czasów rewolucji we Francji (1789), gdy zastąpiło je seminarium duchowne w Ain Waraqah.
Od początku XVII wieku w Libanie zaczęły powstawać domy zakonów Zachodu - kapucynów (1626), karmelitów (1635), jezuitów (1656). W 1694 patriarcha Douaihy ustanowił pierwszy maronicki zakon - świętego Antoniego. Na początku XVIII wieku wśród maronitów doszło do sporów na tle latynizacji ich obrządku. W celu ich rozstrzygnięcia w 1736 odbył się synod w Louaizeh, który jednak nie podjął decyzji w tej kwestii, a tylko potwierdził unię z Rzymem.
W 1845, a później w 1860 doszło do walk z druzami, w wyniku których kilka tysięcy maronitów zginęło, a wielu spośród nich wyemigrowało. Po tych zdarzeniach, na skutek dyplomatycznej i militarnej interwencji Francji Porta Ottomańska udzieliła maronitom autonomii. Druga fala emigracji nastąpiła po zakończeniu I wojny światowej, w czasie której wspólnota maronicka cierpiała głód wskutek blokady gór Libanu. W 1919 patriarcha Eliasz Hoayek reprezentował mieszkańców Libanu na konferencji pokojowej w Wersalu. Pod mandatem francuskim (1919-1943) maronici cieszyli się autonomią i swobodą kultu. W niepodległym Libanie tworzą drugą co do liczebności grupę wyznaniową. Do czasów wojny domowej mieli konstytucyjnie zagwarantowane współrządy z muzułmanami.
Obecnie w Libanie i Syrii mieszka około 2 milionów maronitów. Kościół ma 13 diecezji w Libanie (Antelias, Baalbek, Botrys, Bejrut, Jbeil, Jebbeh, Jounieh, Saida, Sarba, Tyrpolis, Tyr, Zahle i Zgharta), dwie w Syrii (Latakija i Aleppo), dwie na Cyprze (Nikozja i Damas), po jednej w Izraelu (Hajfa) i w Egipcie (Kair). Diaspora maronicka liczy około 4 milionów wiernych, mieszkających głównie w Ameryce Północnej i w południowej Europie. Diecezje maronickie istnieją w USA (Brooklyn i Los Angeles), w Kanadzie, w Argentynie, w Brazylii i w Australii.
Kościół maronicki ma własny obrządek, wywodzący się z rytu antiocheńskiego, ale z licznymi elementami rzymskimi. Obrzędy sprawowane są w liturgicznym języku aramejskim. Latynizacja liturgii nastąpiła głównie w XVII wieku pod wpływem Kolegium Maronickiego i zakonów. Od czasu Soboru Watykańskiego II usiłowania idą w odwrotną stronę - przywraca się tradycyjną liturgię maronicką. Maronicki Instytut Liturgii w Kaslik poddał już rewizji maronicki mszał (1992) i lekcjonarz (1993). Maronici wprowadzili do kościoła rzymskiego takie wschodnie instytucje, jak różaniec i droga krzyżowa.
Obecnie (od 1986) patriarchą maronickim jest kardynał Nasrallah Piotr Sfeir.
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum KOŚCIÓŁ UNICKI NA HRUBIESZOWSZCZYŹNIE Strona Główna -> Historia Katolickiego Kościoła Wschodniego na Chełmszczyźnie (obecnie Greckokatolickiego i Neounickiego) Wszystkie czasy w strefie CET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Możesz dodawać załączniki na tym forum
Możesz ściągać pliki na tym forum